سرطان رحم

سرطان رحم كه مشخص شد، پزشک باید مرحلۀ آن یا میزان گسترش بیماری را مشخص کند تا بتوان بهترین برنامۀ درمانی را ارائه داد. مرحله‌‌‌‌‌‌‌‌بندی برای این است که به‌طور دقیق بفهمیم سرطان گسترش یافته یا نه، و اگر گسترش يافته در کدام قسمت بدن.پزشک درخواست آزمایش خون یا ادرار و عکس‌برداری از قفسة سینه مي‌دهد. شايد هم عکس‌برداری، سی.‌تی.اسکن، سونوگرافی، MRI، سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی انجام دهد.

در بسیاری از موارد، دقيق‌ترين راه مرحله‌بندي این بیماری خارج‌سازي رحم است. (توضیحات درمورد جراحی در بخش «روش‌های درمان» با اطلاعات و جزئیات بیش‌تری آمده است.) وقتی رحم را بیرون مي‌آورند، جراح به‌دنبال نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های واضحي مي‌گردد که آیا سرطان به ماهیچة رحم نفوذ کرده یا نه. جراح همچنین غدد لنفاوی و اندام‌های دیگر محدودة لگن را به دنبال نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های بیماری بازبینی مي‌کند. آسیب‌شناس از میکروسکوپ برای بررسی رحم و بافت‌های دیگري كه با جراحی بيرون آورده‌اند، استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

اين موارد مشخصه‌‌‌‌‌‌‌‌های هر مرحله از بیماری هستند:
• مرحلة I: سرطان فقط در رحم است و به دهانه رحم گسترش پيدا نكرده است.
• مرحلة II: سرطان از تنة رحم به دهانة رحم گسترش پیدا كرده است.
• مرحلة III: سرطان در خارج از رحم پراكنده شده است، ولی نه در خارج لگن (و نه در مثانه و ركتوم). غدد لنفاوی در حفره لگن هم به سلول‌های سرطانی آلوده شده‌اند.
• مرحلة IV: سرطان در مثانه یا ركتوم یا در ورای لگن یا قسمت‌های دیگر بدن گسترش‌يافته است.

درمان

بسیاری از زنان مي‌خواهند در تصمیم‌گیری دربارۀ مراقبت‌های درمانی خود سهیم باشند. آنها می‌خواهند هر آنچه لازم است در مورد بیماریشان و انتخاب‌های درمانیشان بدانند. البته، صدمه و اضطرابي که افراد پس از تشخیص سرطان به آن دچار مي‌شوند طرح همة پرسش‌هايشان را از پزشک مشکل می‌‌‌‌‌‌‌‌کند. گاهی بهتر است که پيشاپيش همۀ مواردي را که می‌‌‌‌‌‌‌‌خواهید از پزشک بپرسید یادداشت کنید. برای کمک به یادآوری هر آنچه پزشک گفته است می‌‌‌‌‌‌‌‌توانید با اجازۀ پزشک، حرف‌هايش را ضبط کنید. بعضی از زنان همچنین مي‌خواهند يكي از دوستان یا اعضای خانواده‌شان در زمان ملاقات با پزشک همراهشان باشد تا در بحث شرکت کنند یا یادداشت‌برداری کنند و یا فقط گوش کنند.

معمولاً پزشک بیمار خود را به پزشک متخصص سرطان ارجاع مي‌دهد، یا خود بیمار تقاضای ارجاع دارد. درمان عموماً چند هفته پس از تشخیص شروع می‌‌‌‌‌‌‌‌شود. در این زمان، فرصت کافی برای صحبت با پزشک دربارۀ گزینه‌‌‌‌‌‌‌‌های درمان (اینکه چه نوع درمانی را انتخاب کند)، و یادگیری بیش‌تر دربارۀ سرطان رحم وجود دارد.

روش‌های درمانی

زنانی که سرطان رحم دارند با روش‌های درمانی متعددی معالجه مي‌شوند. بيش‌تر زنان مبتلا به سرطان رحم با عمل جراحی درمان می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند، بعضی از آنها هم پرتودرماني می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. تعداد محدودی از زنان با هورمون‌درمانی، درمان می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند و بعضی از بیماران با ترکیبی از درمان‌ها.
پزشک بهترین كسي است كه مي‌توان با او در مورد انواع درمان‌ها و انتخاب‌‌‌‌‌‌‌‌ مناسب و دربارۀ نتایج قابل انتظار درمان مشورت كرد و از او توضيح خواست.

بیش‌تر زنان مبتلا به سرطان رحم برای برداشتن رحمشان (هيستركتومي) از طریق ایجاد شکاف بر شکم جراحی می‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. پزشک همچنین هر دو لولة فالوپ Fallopian Tubes و هر دو تخمدان را هم بیرون می‌‌‌‌‌‌‌‌آورد. (به این عمل سالپنگو اووفورکتومیSalpingooforecromy دوطرفه مي‌گويند.)

شايد هم پزشک غدد لنفاوی نزدیک تومور را به‌خاطر احتمال وجود سرطان در بياورد. اگر سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی برسند، بدین معناست که سرطان به قسمت‌های دیگر بدن گسترش یافته است. اگر سلول‌های سرطانی در آن ‌طرف غشاء داخلی رحم گسترش یابد، فرد به درمان دیگری هم نیاز دارد. طول زمان بستری شدن در بیمارستان از چندین روز تا یک هفته در نوسان است.

در پرتودرمانی، از اشعه با انرژی بالا برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده مي‌كنند. پرتودرماني هم مثل جراحی، درماني موضعی است که فقط بر سلول‌های سرطانی آن محدوده تأثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌گذارد.
بعضی از زنان مبتلا به سرطان رحم مرحلة I، II یا III به جراحی و پرتودرماني با هم نياز دارند. آنها شايد پيش از درمان، برای کوچک کردن تومور، یا پس از جراحی، برای نابودي سلول‌های سرطانی باقیمانده، پرتودرماني شوند. معمولاً پزشک برای تعداد محدودی از خانم‌ها که نمی‌‌‌‌‌‌‌‌توانند جراحی شوند پیشنهاد پرتودرماني می‌‌‌‌‌‌‌‌دهند.

پزشکان از دو نوع پرتودرماني استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند:
• پرتودرمانی خارجی: در پرتودرماني خارجی، از دستگاه بزرگی در خارج از بدن برای تاباندن پرتو به محل تحت درمان استفاده مي‌كنند. زنان معمولاً به‌صورت سرپايی در درمانگاه یا بیمارستان، 5 روز در هفته و برای چند هفته متوالی، پرتودرماني خارجی مي‌شوند. این برنامه به محافظت از سلول‌ها و بافت‌های سالم با پخش و تقسيم شدن دوز كلي پرتودرماني کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌کند. هیچ‌گونه مواد رادیواکتیوي را در این نوع پرتودرماني در بدن كار نمي‌گذارند.

• پرتودرماني داخلی: در پرتودرماني داخلی محفظه‌اي کوچک از مواد رادیواکتیو را از طریق واژن به مدت چندین هفته در رحم كار مي‌گذارند. برای محافظت دیگران از پرتودهی رادیواکتیو، کسی نمی‌‌‌‌‌‌‌‌تواند بیمار را در زمانی که این مواد در بدنش است ملاقات کند و افراد فقط برای مدت کوتاهی می‌‌‌‌‌‌‌‌توانند او را ببینند. بعد از خارج كردن ايمپلنت، هیچ اثري از مواد رادیواکتیو در بدنش نخواهد داشت.

بعضی از بیماران به هر دو نوع پرتودرماني داخلی و خارجی نیاز دارند.هورمون‌درمانی شامل موادی است که نمي‌گذارند سلول‌های سرطانی به هورمون‌هايی که برای رشد به آن نیاز دارند، دسترسي داشته باشند یا از آنها استفاده کنند. هورمون‌ها می‌‌‌‌‌‌‌‌توانند به گیرنده‌های هورمونی وصل شوند و موجب تغییراتی در بافت رحم شوند. پيش از شروع درمان، پزشک درخواست آزمایش گیرنده‌‌‌‌‌‌‌‌های هورمونی مي‌دهد. این آزمایش ويژة بافت رحم به پزشک کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌کند تا ببيند گیرنده‌‌‌‌‌‌‌‌های استروژن و پروژسترون در رحم وجود دارند یا نه. اگر از این گیرنده‌‌‌‌‌‌‌‌ها دارد، به احتمال زياد پاسخ به هورمون‌درمانی مثبت است.

هورمون‌درمانی نوعي درمان سیستمیک است، زیرا بر سلول‌های سرطانی در سرتاسر بدن تأثیر مي‌گذارد. معمولاً، هورمون‌درمانی نوعی پروژسترون است که به شكل قرص دریافت می‌‌‌‌‌‌‌‌شود.پزشک هورمون‌درمانی را معمولاً به زنان مبتلا به سرطان رحم که قادر به انجام عمل جراحی نیستند پیشنهاد مي‌دهد. همچنین، پزشک هورمون‌درمانی را به زنان مبتلا به سرطان رحم هم که سرطان در ریه‌‌‌‌‌‌‌‌ها و قسمت‌های دوردست دیگر گسترش یافته است پیشنهاد مي‌دهد. این درمان را همچنین به زناني که سرطانشان عود کرده است تجويز مي‌كنند.

عوارض جانبی درمان سرطان

سلول‌ها و بافت‌های سالم را هم درمان سرطان از بین می‌‌‌‌‌‌‌‌برد؛ از اين‌رو، عوارض جانبی ناخواسته‌ای در بر خواهد داشت. این عوارض جانبی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله نوع و وسعت درمان. این عوارض برای همه‌كس و در همه حال یکسان نیست و حتی گاهي از جلسه‌اي تا جلسه‌اي تغییر مي‌کند. پيش از شروع درمان، پزشکان و پرستاران عوارض جانبی احتمالي و نحوة کمک به مهار آنها را توضیح می‌‌‌‌‌‌‌‌دهند.

جراحی

زنان معمولاً پس از برداشتن رحم احساس درد و خستگی مفرط می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. بیش‌تر زنان از 4 تا 8 هفته پس از جراحی به فعالیت روزمرة خود باز می‌‌‌‌‌‌‌‌گردند ولی بعضی به زمان بیش‌تری نیاز دارند.پس از جراحی، بعضی از زنان به مشکلاتی مانند تهوع و استفراغ دچار مي‌شوند و بعضی هم به عوارضي در مثانه و شكم. پزشک احتمالاً برنامة غذای فرد را در ابتدا به مایعات محدود مي‌كند و کم‌‌‌‌‌‌‌‌کم به غذاهای جامد باز مي‌گرداند.

زنانی که رحمشان را برداشته‌اند دیگر دوره‌‌‌‌‌‌‌‌های قاعدگی ندارند و هرگز باردار نمی‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. وقتی تخمدان‌ها را بیرون مي‌آورند، یائسگی به یکباره اتفاق مي‌افتد. گر گرفتن و ساير نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های یائسگی که جراحی ایجاد مي‌كند بسیار شدیدتر از نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های ناشی از یائسگی طبیعی است. هورمون‌درمانی جایگزین (HRT) معمولاً در مورد زنانی که سرطان رحم نداشته‌‌‌‌‌‌‌‌اند برای کاهش این عوارض اعمال می‌شود. البته پزشکان معمولاً هورمون استروژن را به زنان مبتلا به سرطان رحم نمی‌‌‌‌‌‌‌‌دهند. استروژن عامل خطرزايي برای این بیماری است .

از اين‌رو، بسیاری از پزشکان بر این باورند که استروژن موجب بازگشت سرطان مي‌شود. برخی دیگر از پزشکان اذغان می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند که هیچگونه شواهد علمی مبنی بر اینکه استروژن خطر بازگشت سرطان را افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌دهد وجود ندارد.برداشتن رحم فعالیت جنسی برخي از زنان را مختل مي‌کند. فرد ممکن است احساس زوال كند و این امر ممکن است موجب شود نتواند به‌راحتی عمل جنسی انجام دهد. در میان گذاشتن این احساسات با همسر مفید است.

پرتودرمانی

عوارض جانبی پرتودرماني به مقدار درمان و نقطه‌اي از بدن که درمان مي‌شود بستگی دارد. عوارض جانبی شایع ناشی از پرتو عبارتند از خشکی و قرمز شدن پوست، ریزش مو در محل‌های تحت درمان، از دست دادن اشتها و احساس خستگی مفرط. بعضی از زنان احساس خشکی، خارش، سفت شدن و سوزش در محدودة واژن دارند. همچنین پرتو موجب اسهال یا تکرر و احساس ناراحتی در دفع ادرار و موجب کاهش تعداد گلبول‌‌‌‌‌‌‌‌های سفید خون – که به حفاظت بدن درمقابل عفونت کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌کند – مي شود.

پزشکان به بیماران توصیه می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند که در طول پرتودرماني آمیزش نداشته باشند، گرچه بیش‌تر بیماران می‌‌‌‌‌‌‌‌توانند فعالیت جنسی خود را چند هفته پس از پایان درمان از سر گیرند. می‌‌‌‌‌‌‌‌توانید در مورد راه‌‌‌‌‌‌‌‌های کاهش ناراحتی ناشی از درمان از پزشک یا پرستاران توصیه‌‌‌‌‌‌‌‌هايی بگیرید.

هورمون‌درمانی

هورمون‌درمانی موجب بروز تعدادي عوارض جانبی مي‌شود. بیمارانی که پروژسترون دریافت می-کنند مایعات را دفع نمي‌كنند، اشتهایشان زیاد می‌‌‌‌‌‌‌‌شود و افزایش وزن پیدا می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. زنانی که کماکان قاعدگی دارند دورة قاعدگيشان دچار تغییراتی مي‌شود.

تغذیه

بیماران باید در طول درمان تغذیة مناسب داشته باشند و به کالری و پروتئین کافی جهت بالا بردن قدرت حفظ بهبودی و نگه داشتن وزن مناسب نیاز دارند. غذا خوردن مناسب اغلب به افراد مبتلا به سرطان کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌کند که حس بهتر و انرژی بیش‌تری داشته باشند.
پيش مي‌آيد كه بیمار میلی به خوردن غذا نداشته باشد یا احساس ناراحتی یا خستگی کند. همچنین عوارض جانبی درمان مانند کم اشتهایی، تهوع یا استفراغ، غذا خوردن را مشکل مي‌کند. مزة غذاها نیز به‌نظر متفاوت می‌‌‌‌‌‌‌‌آید.

پیگیری مراقبت

پیگیری مراقبت بعد از درمان برای سرطان رحم مهم است. زنان نباید از پیگیری مشاوره با پزشک دست بكشند. معاینات دوره‌ای منظم مطمئناً هرگونه تغییر در سلامتی را مشخص می‌‌‌‌‌‌‌‌کند. با اینگونه معاینات می‌‌‌‌‌‌‌‌توان هر مشکلی که بروز پيدا مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند جست و سریع درمان کرد. معاینات دوره‌ای شامل معاینة فیزیکی، معاینة لگن، عکس‌برداری با اشعة ایکس و آزمون‌هاي آزمایشگاهی است.

حمایت از زنان مبتلا به سرطان

زندگی کردن با بیماری، آن هم بیماری حادي چون سرطان، آسان نیست. بعضی از بیماران برای کنار آمدن با جنبه‌‌‌‌‌‌‌‌های احساسی و کاربردی بیماریشان احتیاج به کمک دارند. گروه‌های پشتیبانی کمک مناسبی هستند. در این گروه‌ها، بیماران یا اعضای خانواده‌‌‌‌‌‌‌‌شان گرد هم می‌‌‌‌‌‌‌‌آیند تا آنچه را در مورد کنار آمدن با بیماری آموخته‌‌‌‌‌‌‌‌اند با هم در میان بگذارند. بیماران می‌‌‌‌‌‌‌‌توانند با اعضای گروه مراقبان سلامتی در مورد یافتن گروه‌های پشتیبان مشورت کنند.

زنان طبیعی است که نگران تأثیرات سرطان رحم و درمان آن بر تمایلات جنسیشان باشند. آنها می‌‌‌‌‌‌‌‌توانند با پزشک درمورد عوارض جانبی احتمالي، و دائمی یا موقتی بودن آنها صحبت کنند. نظر پزشک، هرچه باشد، برای بیمار و همسر مفید است که درمورد احساساتشان با هم صحبت کنند و هرکدام برای یافتن راه‌های ابراز تمايل در حین و بعد از درمان به همسر خود کمک کنند.

افرادی که با وجود سرطان زندگی می‌‌‌‌‌‌‌‌کنند نگران نگهداری از خانواده‌‌‌‌‌‌‌‌، حفظ شغل یا ادامۀ فعالیت روزمره‌‌‌‌‌‌‌‌شان هستند. توجه به درمان و مهار عوارض جانبی، بستری شدن در بیمارستان و صورت‌حساب‌های پزشکی نیز عادی است. پزشکان، پرستاران و ساير اعضای گروه مراقبان سلامتی به پرسش‌هاي شما دربارۀ درمان، کار کردن یا ساير فعالیت‌ها پاسخ می‌‌‌‌‌‌‌‌دهند. ملاقات با مددکاران اجتماعی يا مشاوران برای کسانی که می‌‌‌‌‌‌‌‌خواهند دربارۀ احساساتشان صحبت کنند یا دربارۀ نگرانی‌هایشان مشورت کنند، مفید است. مددکار اجتماعی اغلب منابعی را برای کمک‌‌‌‌‌‌‌‌های مالی، هزينه‌هاي رفت‌وآمد و مراقبت در منزل یا پشتیبانی احساسی معرفی مي‌کند